بیل‌زنی، نماد عشق بی پایان شیعیان برای حضور در صحرای کربلا و تدفین پیکرهای بی جسم شهدای کربلا در زیر آفتاب سوزان دشت‌های عراق است.
بیل‌زنی یکی از میراث‌های معنوی مردم شهر خوسف است که نشان از عشق بی نهایت آنها به امام حسین (ع) دارد و این مراسم نماد حزن بی پایان مردم این دیار برای دفن جسم های آسمانی، مانده در زیر آفتاب شهدای صحرای کربلا است که هرسال در روز عاشورا و تاسوعا خود را در میان سیل عزاداران حسینی جلوه‌گر می‌کند.
بیل زنی در میان مردم خوسف نماد تدفین شهدای کربلا و یادآور تدفین پیکرهای آسمانی آنها توسط طایفه بنی اسد است که این طایفه در روز 13 ماه محرم پیکرهای آسمانی شهدای کربلا را در میان حزن و اندوه به خاک سپاردند.
بهم خوردن بیل‌ها در روز عاشورا نماد رویارویی لشکریان کفر و لشکریان امام حسین(ع) است که جنگ لشکریان یزید بر علیه لشکر کوچک امام حسین(ع) و مظلومیت ایشان را نشان می دهد.
کشاورزان و مردم شهر خوسف استفاده از بیل‌ها را در مراسم بیل‌زنی نماد تبرک محصولات کشاورزی خود می‌دانند. کشاورزان با حضور با بیل‌های کشاورزی خود در این مراسم روزی حلال خود را با واسطه امام حسین(ع) و یاران فداکار ایشان از خداوند بلند مرتبه طلب می‌کنند.
بیل زنی نماد بصیرت مردم پس از واقعه عاشورا است و تنفر مردم را از استکبار و ظلم به نمایش می‌گذارد و نشان می‌دهد تا زمانی که ماه محرم و روز عاشورا در میان مردم زنده است بساط و بنیاد هیچ ظلم و ستمی پایدار نیست.
اجرای مراسم بیل زنی در عاشورا هر سال نشان می‌دهد که غم خون‌های به ناحق ریخته شهدای کربلا با گذشت زمان کهنه نمی‌شود بلکه جوشش این خون‌ها روی زمین برای مقابله با ظلم تا روز حکومت امام عصر(عج) پا برجا است.
مراسم بیل زنی با قدمت 200 تا 250 ساله خاص شهر خوسف است که در ظهر عاشورا برگزار و در این آیین عده زیادی از مردم که بیشتر آنها از کشاورزان شهر خوسف هستند در این روز در محل حسینیه این شهر جمع می‌شوند و سر بیل‌های خود را با نظم و ریتم خاصی به صورت هماهنگ به هم می‌زنند که سر و صدای ایجاد شده تداعی کننده واقعه عاشورا است.
برای برپایی این مراسم در هر یک از هیات‌های شهر خوسف، دو دسته 15 نفری که در مجموع چهار دسته هستند، تشکیل می‌شود.
افراد بیل در دست، دایره وار در کنار هم بیل‌هایشان را به طرف آسمان می برند و هر فرد در حال حرکت به هوا پریده و تیغه بیل‌ها را به هم می زنند و همه یک صدا و با آهنگی مخصوص می گویند "حیدرعلی" و همزمان بیل‌ها نامنظم و با شتاب به یکدیگر می‌خورند.
گروه دیگری از عزاداران نیز با حمل کجاوه ای بزرگ به عنوان نخل و نمادی از تشییع پیکر مطهر امام حسین (ع) و کجاوه یا گهواره‌ای کوچکتر به نشانه تشییع پیکر پاک طفل شیرخوار آن حضرت، نوحه سرایی کرده و تالم و تاثر شیفتگان حضرت اباعبدالله الحسین (ع) را آشکار می‌سازند.
در مراسم مزبور نخل کوچک را که نمادی از گهواره حضرت علی اصغر(ع) است، یک نفر حمل می‌کند و نخل بزرگ را هشت نفر بر شانه می‌گذارند و حدود 50 نفر تعادل آن را حفظ می‌کنند.
نخل کوچک جلوی نخل بزرگ و دسته‌های بیل زنی، سینه زنی و زنجیر زنی هم در جلوی آنها به طرف محل موسوم به قتلگاه حرکت و بیل می‌زنند و نخل ها را نیز مقابل میدان قتلگاه به حال دویدن می‌گردانند.
مراسم بیل زنی نوعی شبیه سازی از عزاداری و تلاش طایفه "بنی اسد" در صحرای کربلا است که پس از سه شبانه روز پیکر شهدا را با بیل به خاک سپردند.
